Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis hebben moeite met taal. Een peuter die weinig praat en onverstaanbaar is. Of een wat ouder kind dat kromme zinnen maakt of verkeerde werkwoorden gebruikt.

Als de ontwikkeling van de communicatie niet goed verloopt, kan dit ernstige gevolgen hebben. Voor de verdere ontwikkeling, schoolloopbaan en carrière. Vroegtijdige signalering van spraaktaalproblemen is enorm belangrijk. Logopedisten kunnen de spraak- en taalontwikkeling van kinderen beoordelen en daarin adviseren.

Een taalontwikkelingsstoornis is een stoornis in het leren van taal. Sommige kinderen zijn laat met praten. Ze beginnen bijvoorbeeld pas op 3-jarige leeftijd met het praten in zinnen. Er is dan sprake van een vertraagde taalontwikkeling, wat niet perse problematisch hoeft te zijn. Bij andere kinderen verlopen stukjes van de taalontwikkeling anders dan gemiddeld. Een kind kan bijvoorbeeld een grote woordenschat hebben. Het begrijpt alles wat er gezegd wordt ook uitstekend. Maar het heeft moeite met het verwoorden van datgene wat het wil vertellen. Dan is er sprake van een afwijkende taalontwikkeling.

Kenmerken taalontwikkelingsstoornis
Hoe weet je of er sprake is van een taalontwikkelingsstoornis? Kinderen die daar last van hebben, kunnen één of meer van de volgende kenmerken vertonen:

• het kind kent weinig woorden;
• het kind heeft moeite om op een woord te komen;
• het kind vertelt vaak hetzelfde (vaak dezelfde woorden);
• het kind maakt veel fouten in zinnen;
• het kind maakt erg korte zinnen;
• het kind begrijpt vaak niet wat er verteld wordt;
• het kind klapt dicht of zegt ‘dat weet ik niet’ als er een vraag gesteld wordt;
• het kind is stil en praat weinig;
• het kind lijkt niet te luisteren;
• het kind praat veel met denkpauzes, stopwoorden en/of herhalingen;
• het kind wordt driftig als het niet begrepen wordt of als het zelf iets niet begrijpt;

Oorzaken
Soms is er een tijdelijke oorzaak aan te wijzen voor de taalontwikkelingsstoornis. Een kind kan bijvoorbeeld veel last hebben van middenoorontstekingen en daardoor een tijdje niet goed horen. Vaak is er geen duidelijke oorzaak aan te geven en wordt verondersteld dat er ergens in het brein een verstoring optreedt die met de huidige neurologische onderzoeksmethoden niet kan worden vastgelegd.

Gevolgen
Problemen met praten kunnen grote gevolgen hebben als ze niet worden onderkend. Als je bepaalde dingen niet goed begrijpt of niet goed duidelijk kunt maken, kan dat leiden tot misverstanden in de communicatie. Die frustraties worden soms vertaald in agressief of juist teruggetrokken gedrag. Een stoornis in de mondelinge taal kan ook negatieve gevolgen hebben voor het lezen en schrijven. En omdat taal ook een belangrijke rol speelt bij het denken, kunnen taalproblemen de oorzaak zijn (of worden) van leerproblemen of leerachterstanden.

Wat doet de logopedist?
De logopedist onderzoekt uitgebreid de taal en de spraak van het kind. Daarbij wordt ondermeer gebruik gemaakt van gestandaardiseerde testen. Verder onderzoek en eventueel behandeling door een kinderarts of kno-arts kan nodig zijn. Ook kan een doorverwijzing naar een audiologisch centrum worden gedaan voor een multidisciplinair onderzoek.

De logopedische behandeling is indirect en/of direct. Bij een indirecte therapie instrueert en begeleidt de logopedist de ouders of verzorgers in de manier waarop ze het kind tot spreken kunnen stimuleren. Bij de directe logopedische behandeling staat de wisselwerking tussen kind en logopedist centraal. De logopedist traint het taalbegrip en verbetert het luistergedrag; er wordt gewerkt aan de woordenschat, de zinsbouw en de uitspraak. Bij kinderen die nog niet of nauwelijks spreken krijgen de voorwaarden om tot spreken te komen aandacht: het gebruiken van taal voor een bepaald doel, het imiteren van een ander, het oogcontact , het nemen van beurten.

De ouders of verzorgers worden zoveel mogelijk bij de behandeling betrokken. In de therapie wordt rekening gehouden met de totale ontwikkeling van het kind, de eventuele bijkomende problemen en de mogelijkheden in de omgeving van het kind. Het resultaat van de behandeling hangt onder andere af van de oorzaak van de vertraagde ontwikkeling. In het algemeen geldt dat een vertraagde spraak- en taalontwikkeling goed te behandelen is, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden. Al voor hun tweede jaar kunnen kinderen bij de logopedist terecht.

Samenwerking
Wij werken nauw samen met het spraaktaalteam van het Audiologisch Centrum Holland-Noord en er is goed contact met de leerkrachten en eventueel ambulante begeleiders van de kinderen die bij ons in de praktijk behandeld worden voor een taalontwikkelingsstoornis.

Video: herken de signalen van een taalontwikkelingsstoornis.